De dolfijn is het bekendste en meest geliefde zeezoogdier.Toch heeft het leven van de speelse dolfijnen aan onze zeekusten nog steeds veel geheimen voor ons. Grote tuimelaars met hun staalgrijze ruggen en de korte, stompe snuiten, zijn intelligente dieren. De geluiden die ze uitstoten vormen een soort taal.

Leefwijze

Dolfijnen zijn sociale dieren en leven in groepen van verschillende samenstelling; de ene keer zijn het dieren van hetzelfde geslacht, dan weer is het een gemengde groep met jongen. Ze helpen elkaar bij de jacht, bij geboorte en ziekte. Hun vriendelijke gedrag en hun samenwerking is voor hen van levensbelang.

Dolfijnen communiceren met elkaar door fluit- en kliktonen. Het is niet bekend hoe complex hun 'taal' is, maar er bestaat geen twijfel over dat dolfijnen elkaar verstaan, herkennen en antwoorden.

Voortplanting

Grote tuimelaars paren meestal in de lente of de zomer, en het vrouwtje baart na tien tot twaalf maanden een jong onder water.

Twee en soms zelfs meerdere als 'vroedvrouw' fungerende dolfijnen helpen de moeder bij de geboorte, en beschermen haar tegen aanvallen van haaien, die door het bloed dat bij de geboorte vrijkomt, worden aangetrokken. Vervolgens zwemmen ze met de hele groep weg, en begeleiden het pasgeboren jong tot aan het wateroppervlak voor zijn eerste ademteug. Dolfijnen zijn bij de geboorte beslist op de hulp van deze vroedvrouwen aangewezen.

Gewonde dolfijnen kunnen ook op dergelijke hulp rekenen. Bij de vertwijfelde kreten van een gewond dier schieten andere dolfijnen direct te hulp, en proberen ze het zieke dier in het water te dragen of naar de oppervlakte te begeleiden, waardoor het kan ademhalen.
De moeder zoogt haar jong minstens 16 maanden. Daardoor heeft ze meestal maar eens in de twee of drie jaar een nieuw jong. Waarschijnlijk paart ze elke keer met een ander mannetje.


Voedsel en jachtgewoonte

Dolfijnen eten verschillende soorten vis en hun jachtgedrag past zich elke keer aan de beschikbare prooidieren aan.

Als ze op een grote school vissen stuiten, jagen de dolfijnen met honderd of meer soortgenoten samen om elkaar bij de visvangst te helpen. Als de vissen zich tijdens zo'n aanval willen verspreiden, 'roepen' de dolfijnen elkaar aanwijzingen toe en drijven zo de vissen bijeen. Het wateroppervlak wordt op deze manier een val waaruit de vissen niet kunnen ontsnappen. Men neemt aan dat de dolfijnen de vissen bovendien nog met hun harde geluiden onzeker maken.

Als vissen vrij in het water of in scholen rondzwemmen, dan jagen de dolfijnen overdag. In perioden wanneer zulke scholen zeldzaam zijn, gaan de dolfijnen 's nachts op jacht, of zoeken ze naar inktvissen en naar vissen die op de zeebodem leven.


De dolfijnen en de mens

Mensen en dolfijnen komen alleen in elkaars vaarwater als ze op dezelfde plaats naar vis zoeken. Elk jaar verdrinken duizenden dolfijnen in vissersnetten.

Soms strandt er een hele school dolfijnen. Dierenbeschermers proberen dan om de dieren naar dieper water terug te brengen, maar vaak mislukt hun poging.
Men neemt aan dat alleen die dieren waarbij het peilsysteem ontregeld is, stranden en dan met hun noodkreten andere dieren in het ongeluk meesleuren.

Korte feitjes

* Dolfijnen kunnen twee meter onder water hun voedsel verorberen, en 15 minuten lang onder water blijven.

* Haaien en orca's eten af en toe dolfijnen.

* De geluiden van een dolfijn hebben een frequentiebereik van 0,25 kHz tot 80-220 kHz (ultrageluid).

* Tijdens hun slaap liggen de wijfjes aan het wateroppervlak met hun luchtgat boven water. Mannetjes slapen net onder het wateroppervlak, en komen in een reflex af en toe boven water om lucht te happen.